So với nhiều loại cá khác, nuôi cá chạch không khó. Các khâu kỹ thuật, quy trình nuôi, cho ăn, xử lý môi trường… tương đối dễ nắm bắt. Với 500 m2 cho phép thả nuôi khoảng 15 ngàn con giống, mật độ trung bình 30 con/m2. Sau bốn tháng rưỡi nuôi, tỷ lệ sống đạt khoảng 80,5%, trọng lượng 33 con/kg. Với giá thị trường hiện nay, mỗi kg cá thương phẩm khoảng 100-120 ngàn đồng, mô hình cho thu nhập trên 40 triệu đồng. Với diện tích, số lượng giống thả nuôi như trên, mô hình cũng cho thu nhập gần 40 triệu đồng, lãi 15 triệu đồng. Theo tính toán, nếu nuôi 1 ha sẽ lãi từ 150-160 triệu đồng.

Cá chạch bùn sống ở đáy ao, thích nghi tốt với cả môi trường xấu và có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Trong điều kiện nắng nóng phức tạp, kéo dài, cá chạch vẫn phát triển tốt, phù hợp với điều kiện canh tác, sản xuất trên nhiều vùng đất ở Thừa Thiên Huế. Các vùng ven đô, gần TP. Huế cũng có thể tận dụng đất đai đào hồ nuôi cá chạch.

Mô hình nuôi cá chạch bùn trong ao đã khẳng định phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu trên địa bàn tỉnh, mang lại hiệu quả kinh tế. Khó khăn lớn hiện nay là trên địa bàn tỉnh chưa có cơ sở sản xuất giống cá chạch bùn tại chỗ nên giá con giống. Người dân và các tổ chức có nhu cầu nuôi phải đến các tỉnh phía Nam để mua giống, chi phí vận chuyển cao, đường xa ảnh hưởng đến chất lượng. Các ban ngành cấp trên cần hỗ trợ kinh phí để tiếp tục xây dựng thêm mô hình nuôi cá chạch thương phẩm; đồng thời nghiên cứu sản xuất cá giống nhân tạo tại chỗ nhằm chủ động nguồn giống cung ứng nhu cầu phát triển sản xuất.

Để biết thêm về mô hình nuôi chạch đồng, chúng tôi xin hướng dẫn tóm tắt quy trình nuôi chạch thương phẩm để bà con nghiên cứu áp dụng.

1. Chuẩn bị ao, bể nuôi Bà con có thể nuôi chạch ở ao đất, bể xi măng, bể lót bạt, tùy theo điều kiện đầu tư để quyết định diện tích nuôi. Nên thiết kế ao, bể có diện tích vừa phải, từ 5 - 10 m2 để thuận tiện cho việc chăm sóc, quản lý, thu hoạch. Ao, bể chủ động nước, cống lấy nước vào, tháo ra đối diện nhau là tốt nhất, đảm bảo mát về mùa hè, ấm về mùa đông.

2. Chuẩn bị giống Để tránh hao hụt nhiều, bà con nên mua giống cỡ lớn (khoảng 300 con/kg), chọn con giống đều cỡ, màu sắc tươi sáng, khỏe mạnh, không xây xát, không bệnh tật.

3. Quản lý và chăm sóc Trước khi thả nuôi, phải tắm phòng bệnh cho chạch giống bằng nước muối 3% từ 10 - 15 phút, hoặc tắm bằng Povidine liều lượng 5 ml/m3 nước. Mật độ thả 50 - 100 con/m2, sau 3 tháng có thể bán chạch thương phẩm. Chạch dễ nuôi hơn lươn, thức ăn của chạch đơn giản hơn (chạch ăn mùn bã hữu cơ), khi chạch còn nhỏ cho ăn thức ăn có độ đạm trên 30%, sau đó giảm dần, 30 ngày nuôi sau cho chạch ăn thức ăn có độ đạm 20 - 25%, cho ăn 2 lần/ngày (sáng, chiều tối). Tỷ lệ thức ăn trung bình 1,4.

4. Phòng bệnh và trị bệnh - Phòng bệnh: Chạch ít bị bệnh hơn lươn, tuy nhiên nếu để nước ô nhiễm nhiều ngày thì chạch cũng dễ bị bệnh.  Chạch có thể bị nấm, đốm đỏ lở loét, bệnh đường ruột... Để phòng bệnh nên trộn thêm vitamin C, men tiêu hóa vào thức ăn cho chạch, định kỳ cho ăn 2 lần/tháng, mỗi lần 3 - 5 ngày liên tục. Ngoài ra còn phải cho ăn 4 đúng (đúng chất lượng, đúng số lượng, đúng thời gian, đúng vị trí). Chú ý thay nước định kỳ không để nước ô nhiễm. - Trị bệnh: Khi phát hiện chạch bị nấm có thể tắm cho chạch bằng các loại hóa chất sau: Nước muối 3% hoặc KMnO4 liều lượng 20 gr/1m3 nước, thời gian 10 - 15 phút. Trộn kháng sinh vào thức ăn cho chạch ăn: Doxycyline 0,2 - 0,3 gr/1kg thức ăn; Oxytetracyline 2 - 4 gr/kg thức ăn, cho ăn 5 - 7 ngày liên tục.

5. Thu hoạch: Sau thời gian nuôi 9 - 12 tháng, chạch có thể đạt kích cỡ 100 - 150 con/kg, và có thể thu tỉa dần. Do tập tính sống chui rúc sâu dưới bùn nên việc thu hoạch sẽ gặp phải nhiều khó khăn hơn các đối tượng nuôi khác. Đối với chạch đồng: Trước khi thu hoạch cần tháo cạn ruộng nuôi cũng như mương và để từ 3 - 4 ngày cho mặt ruộng và mương cứng lại. Sau đó xẻ một rãnh dọc ruộng hoặc xẻ theo hình xương cá. Tiếp theo là thêm nước mới vào để cho chạch vào rạch theo nước mới từ đó ta chỉ việc tiến hành thu. Trong quá trình thu có thể dùng lưới có mắt lưới tùy theo cỡ chạch cần thu để lọc bỏ những con bé hoặc những con đang mang trứng để dùng làm chạch bố mẹ hoặc chạch giống cho vụ sau. Ngoài cách này, cũng có thể thu chạch bằng phương pháp đặt bẫy mà không cần tháo cạn hết nước… Trước khi xuất bán 1 ngày không cho chạch ăn, không dùng kháng sinh trước khi xuất bán 15 ngày. Đánh bắt cẩn thận không để chạnh xây xát, cho chạch vào thùng xốp, không cho nước hoặc cho ít nước để chạnh không bị khô da.

Phan Thu Hồng - CC TS TTH