Cả nước đã có 42,38% số xã đạt tiêu chí về thu nhập, 64,16% số xã đạt tiêu chí về hình thức tổ chức sản xuất,  34% xã đạt tiêu chí hộ nghèo, 71,80% số xã đạt tiêu chí về điện, 87,52% đạt an ninh trật tự xã hội...

Tiến sỹ Hồ Xuân Hùng, Nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, cố vấn của Chương trình cho biết, sau Hội nghị sơ kết 3 năm, nhiều cấp ủy, chính quyền địa phương trước đây trì trệ trong triển khai đã chủ động vào cuộc khi thực hiện Chương trình. “Các nội dung nông thôn mới, làng văn hóa luôn gắn với đại hội, hội nghị của các cấp”, ông Hùng nói.

Diện mạo nông thôn mới ở xã Hương Giang, Nam Đông, Thừa Thiên Huế  - Ảnh: Phạm Quyền

Các tỉnh, thành phố đều ưu tiên đầu tư từ trái phiếu Chính phủ cho các xã đặc biệt khó khăn, xã điểm đăng ký về đích. Tính tới hết tháng 8/2014, các tỉnh được bố trí vốn trái phiếu Chính phủ (TPCP) đã thực hiện được 1.906 tỷ đồng (40% kế hoạch) và đến hết năm nay sẽ bố trí 100% số vốn TPCP được giao.

Chỉ với 21,60% số xã đạt tiêu chí về giao thông (thấp so với nhiều tiêu chí khác), các địa phương dùng nguồn TPCP tập trung chủ yếu nâng cấp, cải tạo các công trình hạ tầng thiết yếu trên địa bàn. Đầu tư nhiều nhất là giao thông (48,12%), cơ sở vật chất văn hóa (17%)... Đầu tư hỗ trợ sản xuất là gần 30 tỷ đồng (0,75%).

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cũng cho biết, bên cạnh hỗ trợ từ Nhà nước, nhiều địa phương đã chủ động vận dụng, ban hành các chính sách hỗ trợ đặc thù để tập trung nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới.

Cụ thể, địa phương hỗ trợ lãi suất mua máy móc nông nghiệp phát triển sản xuất theo dự án nông thôn mới, hoặc ứng dụng công nghệ cao ở Thái Bình, An Giang, Hà Nam, Hà Tĩnh, Đồng Tháp, Lâm Đồng, TPHCM... Tính bình quân 1 đồng Nhà nước bỏ ra thu hút 12,7 đồng đầu tư từ người dân. Riêng TPHCM hỗ trợ 100% lãi suất mua bò sữa, trồng hoa, rau sạch - tính ra 1 đồng vốn hỗ trợ thu hút 30 đồng dân bỏ ra đầu tư.

Việc các tỉnh như Nam Định (thưởng 1 tỷ đồng/xã đạt chuẩn), Thanh Hóa thực hiện khen thưởng các xã về đích... đã khuyến khích các xã phấn đấu rất mạnh.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cũng cho biết nguồn vốn ngân sách bố trí cho chương trình còn thấp so với nhiệm vụ và mục tiêu đề ra (20% tổng số xã trên cả nước đạt 19 tiêu chí nông thôn mới vào năm 2015); đầu tư của doanh  nghiệp vào nông nghiệp, nông thôn còn ít. Tại một số ít địa phương xảy ra tình trạng nợ xây dựng cơ bản lớn, huy động sức dân quá mức và chạy theo thành tích...

Văn phòng Điều phối tỉnh